Okna wielkopowierzchniowe a energooszczędność

Popularność domów energooszczędnych nie przestaje rosnąć. Ten szczególny typ zabudowań charakteryzuje się niskimi kosztami eksploatacji, a jego wybór ma niewątpliwie pozytywny wpływ na ochronę środowiska naturalnego.
 
Rozwój branży budowlanej, a co za tym idzie pojawiające się coraz nowsze technologie wpływają bezpośrednio na zwiększanie potencjału obiektów architektonicznych projektowanych pod kątem energooszczędności. Tym samym obserwujemy ogromny wzrost świadomości w zakresie korzyści płynących z budowy domów energooszczędnych.

Jeszcze jakiś czas temu nikt nie myślał o tym, by jednym z zadań stawianej konstrukcji była ochrona domowego budżetu. Dostępne obecnie technologie umożliwiają jednak zaprojektowanie takiej inwestycji, która w ujęciu długoterminowym pozwoli nam komfortowo mieszkać i jednocześnie ograniczać koszty związane z użytkowaniem domu, a nawet generować energię elektryczną sposobami, które opierają się na wykorzystywaniu jej odnawialnych źródeł. Z kolei jak grzyby po deszczu w Internecie pojawiają się coraz to nowsze projekty domów, dostępne do kupienia od ręki. Budownictwo tradycyjne stopniowo ustępuje miejsca nowoczesnym propozycjom, które charakteryzują się wykorzystaniem materiałów o podwyższonym stopniu izolacji termicznej celem minimalizowania utraty ich ciepła. Poziom wynikającej z tego energooszczędności dzieli domy nowoczesne na kilka kategorii. Coraz większe zainteresowanie Polaków zyskują obecnie domy energooszczędne i pasywne. Zrozumienie tych technologii oraz występujących między nimi różnic jest kluczowe dla dokonania właściwego dla siebie wyboru. Główne różnice widoczne w końcowym rozrachunku kosztów inwestycyjnych związane są z wysokością oraz prędkością zwrotu z tej właśnie inwestycji, przez którą rozumiemy nowy dom.
 
Dom energooszczędny musi spełniać warunek konieczny związany z obniżonym poziomem zapotrzebowania na energię. Za dom pasywny natomiast uznaje się taki budynek, który pod względem pozyskiwania dla siebie niezbędnej ilości energii jest w dużym stopniu samowystarczalny, a poziom jego energooszczędności jest bardzo wysoki.
 
Ministerstwo Infrastruktury wydało w 2002 roku specjalne rozporządzenie traktujące o tym, jakie normy muszą spełniać budynki mieszkalne. W jego skład wchodzą założenia odnoszące się do warunków technicznych samego budynku, jego usytuowania, a przede wszystkim ilości zużywanej przez dom energii na metr kwadratowy w ciągu roku.
 
Najnowsze normy dla budynków i instalacji ustalono w standardzie WT 2021. Tym samym, parametry domów odnoszące się do maksymalnego rocznego zapotrzebowania na energię nieodnawialną (do ogrzewania, światła, podgrzewania wody, wentylacji etc) wynoszą:
Dom tradycyjny Dom energooszczędny Dom pasywny
>70 kWh/m2/rok >40 kWh/m2/rok >15 kWh/m2/rok

Charakterystyczne dla energooszczędności rozwiązania, uwzględniane już na etapie projektowania, mają za zadanie obniżać koszty związane z gromadzeniem i utrzymaniem ciepła w domu. Do budowy wykorzystuje się więc materiały doskonale izolujące, nowoczesnymi metodami uszczelnia się miejsca typowe dla strat ciepła, wprowadza się technologie bazujące na rekuperacji oraz inne rozwiązania wspierające oszczędnościowe podejście do kwestii eksploatacji domu.
 
Nie każdy wie, że dom energooszczędny da się wybudować stosunkowo niskimi kosztami. Dom pasywny natomiast to inwestycja, która pochłania zasoby finansowe na znacznie wyższym poziomie, a zwrot z niej trwać może nawet 40 lat. Wynika to z faktu, że osiągnięcie tak niskich strat energii, jakimi charakteryzuje się dom pasywny, wymaga od inwestora:

• korzystania z materiałów o doskonałej izolacji termicznej
• zakupu projektu dedykowanego pod dom pasywny
• zastosowania nowoczesnych, kosztownych rozwiązań (niestety klimat panujący w Polsce, nie sprzyja wykorzystaniu ich pełnego potencjału)

Tego typu zabudowania gromadzą ciepło pochodzące z zewnątrz, z wentylacji, z gruntu czy z energii słonecznej, przy wykorzystaniu specjalnie zaprojektowanych i odpowiednio rozmieszczonych przeszkleń. Warto dodać, że ciepło wewnątrz domu pochodzić może także z obecności domowników, zwierząt czy pracy domowych sprzętów. W połączeniu z ponadstandardową izolacją, w środku budynku zachodzi nieprzerwany, spójny proces grzewczy. By odbywał się on na poziomie umożliwiającym komfortowe mieszkanie bez konieczności dogrzewania, taka budowa musi być naprawdę dobrze usytuowana i pod względem samej lokalizacji, jak i położenia względem stron świata. Dzięki temu, przy użyciu rozwiązania jakim są wielkoformatowe przeszklenia, osiąga się wymagany, maksymalny stopień wykorzystania elementu nasłoneczniania.
 
Rozmieszczenie pomieszczeń także jest istotne dla budownictwa pasywnego. Pokoje, w których spędzamy najwięcej czasu powinny znajdować się od strony południowej, a te z których korzystamy najrzadziej, od strony północno-wschodniej.
 

Wykorzystać nasłonecznienie
 
Wielkopowierzchniowe przeszklenia zyskały w ostatnich kilku latach sporą popularność. Zjawisko to spowodowane jest możliwościami jakie dają one zarówno pod kątem pozytywnego wpływu na ograniczenie kosztów eksploatacyjnych, walorów funkcjonalnych, a także z uwagi na ogromne znaczenie w kontekście prezencji i wyglądu zewnętrznego. Rozwiązanie będące jednym z obowiązkowych standardów domów pasywnych, bardzo szybko zyskało zwolenników pośród inwestorów domów pozostałych kategorii. Ten „boom” zrodził się z rozwoju trendu jakim jest koncepcja nowoczesnej stodoły. Obecnie jednak, okna panoramiczne, bo tak są często nazywane, to już nieodłączny i fundamentalny element praktycznie każdej nowoczesnej budowy. Dzięki nim na pozór prosty w swojej konstrukcji budynek nabiera niezwykłego charakteru i niepowtarzalnego designu, którego nie da się zastąpić niczym innym. Taki dom pozytywnie wyróżnia się na tle tradycyjnej architektury.
 

Sami architekci pokochali je z uwagi na możliwości ich zastosowania i indywidualnego dopasowania do preferencji inwestorów i predyspozycji samej bryły domu.
Korzyści wynikające z wyboru okien panoramicznych rosną wprost proporcjonalnie do ich powierzchni. Wrażenie spektakularnej przestrzeni, jakie dają duże przeszklenia, rozpala wyobraźnie projektantów, którzy dzięki nim tworzą projekty spełniające najbardziej fantazyjne wymagania pod względem stylu, klasy, elegancji i przeznaczenia. Przeszklenia same w sobie pełnią funkcję dekoracyjną. Odbijając promienie słoneczne, tworzą ciekawą grę światła. Światło w ogóle w odniesieniu do okien wielkopowierzchniowych jest kluczowe. Ich montaż na określonej ścianie czy ścianach zapewnia doświetlenie pomieszczenia na bardzo korzystnym poziomie, dzięki niczym nieograniczonemu dostępowi światła naturalnego. Tutaj zaczyna się kwestia pierwszych powstających przy ich udziale oszczędności.
 
Cena okien wielkopowierzchniowych zależy od:

• rozmiarów
• materiału z jakiego wykonana jest rama
• współczynników przepuszczalności cieplnej i przenikania ciepła
• techniki produkcji i scalenia szyby z ramą
• liczby szyb zamontowanych w ramie
• rodzaju użytego szkła
• designu

Otwartość i brak poczucia tradycyjnego oddzielenia wnętrza od ogrodu potęguje wrażenie przestrzeni. W takim wypadku znakomitym wyborem mogą być także ogromne, przeszklone drzwi przesuwne albo wersja z oknami narożnymi, sięgającymi od podłogi aż po sufit. Do wyboru mamy skrzydła stałe (tzw. fixy) lub otwierane w sposób uchylny, przesuwny, rozwieralny lub nawet łączący podane możliwości.
 
Warto jeszcze wspomnieć, że okna wielkopowierzchniowe nadają się także na okna dachowe. W zależności od interesującej nas półki cenowej możemy wybrać takie okienne skrzydła przesuwne, które na indywidualne życzenie mogą być sterowane pilotem lub montowanym na ścianie przyciskiem. Ta konkretna wersja mechanizmu otwierania jest jednak sporo droższa od typowego rozwiązania uchylnego.
 
Jakość wybranego wariantu uzależniona jest także od sumy środków jakie planujemy na okna przeznaczyć. To od jakości zależy bowiem odporność szkła na uszkodzenia mechaniczne oraz te wynikające z normalnego użytkowania, jak również wytrzymałość i opór jaki stawiają w sytuacji ewentualnej próby dokonania włamania.
 
Bezpieczeństwo użytkowania jest uznawane za jeden z walorów okien panoramicznych. Szkło użyte do ich wyprodukowania jest klejone lub hartowane, co zwiększa odporność na potencjalne zbicie. Gdyby jednak do takowego doszło, szyba ze szkła hartowanego rozpadnie się na całą masę drobnych części o tępych krawędziach. Szyba ze szkła klejonego podczas próby zbicia pozostanie zawsze w jednym kawałku.
 
Za najtańszą opcję uznaje się okna wykonane z PVC, gdyż pomimo stosowania w nich specjalnych stalowych wzmocnień, nie są one tak sztywne jak profile wykonane z drewna czy aluminium, a co za tym idzie, nie mogą osiągać tak samo dużych i widowiskowych rozmiarów. Przy większych więc oknach plastikowych producenci stosują dla bezpieczeństwa dodatkowe podziały. Są one widoczne w przekroju poprzecznym.
 
Cena, oprócz materiału z jakiego zrobiona jest sama rama, determinowana jest także przez sposób scalenia szyby z ramą okienną, liczbę zastosowanych szyb oraz charakterystykę montażu, dedykowanego dla konkretnego rodzaju okna. Od tych elementów zależeć będzie również kluczowa dla energooszczędności ilość uciekającego przez okna ciepła, określana przez indywidualny dla każdego produktu współczynnik przenikalności cieplnej. Sam montaż w otworach okiennych, jego jakość i użyta technologia muszą być zgodne ze sztuką. Dzięki temu okno mające za zadanie ograniczyć stratę ciepła będzie mogło spełniać swoją rolę skutecznie. Musimy pamiętać, że duże przeszklenia są źródłem ciepła tak zimą, jak i latem. Gdy temperatury na zewnątrz są wysokie, a nasłonecznienie duże, potrzeba również energii by nadmiernie nagrzany dom schłodzić. Dlatego fundamentalna zasada na etapie projektowania przeszkleń to właściwe i świadome rozmieszczenie mniejszych i większych okien tak, by zimą energię zyskiwać, a latem ograniczać jej dopływ ciepła, bazując na wysokości na jakiej jest słońce w danych porach dnia. Dla charakterystyki energetycznej domu okna panoramiczne są niezastąpionym źródłem nieodpłatnego ciepła oraz pełnią one funkcję doświetlania przy zachowaniu swoich walorów estetycznych.
 
Wybór właściwego typu okien nie może być przypadkowy. Budownictwo nowoczesne, skupiające się wokół ograniczania kosztów eksploatacyjnych, wymaga od nas dokonania wyboru w oparciu o indywidualny dla każdego wyrobu okiennego współczynnik przenikania ciepła (Uw). Odnosi się on do ilości ciepła, jakie zostaje utracone przenikając przez okna z powodu nieuniknionych różnic temperatur po obu ich stronach przeszkleń.
 
By pojąć znaczenie dobrej jakości okien w kontekście energooszczędności, należy jeszcze wspomnieć o współczynniku przenikania ciepła dla powierzchni przeszklonej (Ug). Niewątpliwy wpływ na niego ma użycie potrójnej tafli szkła, które dodatkowo pokryte zostaje specjalną powłoką niskoemisyjną. Przestrzeń międzyszybową wypełnia się argonem. Jeśli natomiast zdecydujemy się na droższe rozwiązanie i wybór padnie na okna wypełnione kryptonem lub ksenonem, możemy mieć pewność, że osiągniemy naprawdę niską wartość współczynnika Ug. Podobny efekt osiągniemy, jeśli zamiast okna trzyszybowego wybór padnie na czteroelementową lub nawet liczebniejszą taflę szła.
 
Ważny jest także współczynnik przepuszczalności energii z promieniowania słonecznego, odnoszący się do tego, ile ciepła z energii słonecznej przeniknie do naszego domu przez same okna. Wspominaliśmy o tym wyżej w kontekście właściwego rozmieszczenia okien oraz ich wielkości. Im wyższa przepuszczalność, tym więcej energii dostanie się do wnętrza domu. Jednak występuje tutaj pewna istotna zależność: wyższy współczynnik przepuszczalności to niestety mniejsza termoizolacyjność.
 
Poziom strat energetycznych naszych okien zależeć będzie od parametrów cieplnych wszystkich elementów tworzących je: profili, samych szyb, a w szczególności od współczynnika przewodzenia ciepła mostka termicznego tworzącego się w miejscu łączenia się szyby z jej ramą. Najlepsze parametry uzyskamy, jeśli nasz wybór padnie na okna takiego producenta, który uwzględnia rozwiązania wspierające energooszczędność. Ważną i nieoczywistą informacją jest fakt, że dobre przeszklenie jest najcieplejszym elementem okna, dlatego w budownictwie energooszczędnym tak często stosuje się przeszklenia stałe, nieotwieralne. Im mniejsza liczba łączeń oraz profili i im są one cieńsze, tym cieplejsze będą nasze okna. Jeśli dodatkowo okucia okienne schowane zostaną wewnątrz ramy, zmniejszy to znacząco ryzyko ewentualnego powstania mostków termicznych.
 
Duże znaczenie ma także poprawnie przeprowadzony proces wstawienia okna. W budownictwie energooszczędnym stosuje się w nim tak zwany ciepły montaż, czyli wypełnienie przestrzeni pomiędzy ścianą, a ramą okienną aż trzema warstwami uszczelniającymi. Jakie korzyści płyną z takiego rozwiązania przeczytacie w naszym artykule na temat ciepłego montażu:
 
Ciepły montaż okien – opłacalna inwestycja
 
Nie dajmy się więc porwać przestrzennej fantazji zapominając o rozwadze. Oceńmy realnie nasze możliwości, w oparciu o indywidualne wyceny różnych producentów, by nasze wymarzone „okna na świat” wpuszczały w nasz domowy świat wiele światła i nie spędzały nam snu z powiek. I oby każde spojrzenie na przeszkloną ścianę dawało nam poczucie komfortu, bezpieczeństwa i zadowolenia przy jednoczesnym poczuciu domowego ciepła.